Hoe oud zijn microben?

De eerste microben

De aarde is ongeveer 4,5 miljard jaar oud. 1 Miljard jaar nadat de aarde was ontstaan ontstonden de eerste cellen. Wetenschappers weten nog niet precies hoe die microben zijn ontstaan. Maar ze denken dat de eerste microben op de bodem van de oceanen leefden op vulkanische schoorstenen. Op sommige plekken op de zeebodem komt heet water uit de bodem spuiten. Dat water is soms heter dan 300° graden Celsius. Dat komt doordat het water heet wordt door de lava in de aarde. Het water zit vol voedingsstoffen uit de aarde die microben zoals bacteriën en archaea kunnen eten. Microben kunnen op heel veel plekken leven waar jij dat niet kunt.

Wel weten ze zeker dat micro-organismen al 3,5 miljard jaar oud zijn. Wetenschappers hebben namelijk fossielen van die cellen gevonden. Die fossielen noemen we stromatolieten. Die zijn gevonden op verschillende plekken op aarde. Ze zijn ontstaan doordat verschillende bacteriën met elkaar samenleven. Meestal op ondiepe plekken in het water. 

Evolutie

Het eerste leven ontstond bij de vulkanische schoorstenen op de bodem van de zee. Vanaf daar hebben microben zich over de rest van de aarde verspreid. Dat was een langzaam proces omdat de microben, zoals de bacteriën, zich moesten aanpassen. Dat aanpassen noemen we ook wel evolutie. Het is natuurlijk wel een verschil of je water van 300°C graden leeft of in water van 30°C graden. Of dat het water zout of zoet is.

Evolutie in microben wordt veroorzaakt door foutjes in het DNA. Als een microbe voortplant dan maakt hij een kopie van zichzelf. Ook het DNA wordt dan gekopieerd. Op het DNA staat informatie met de eigenschappen van de bacterie. Als er een foutje wordt gemaakt in het DNA kunnen de eigenschappen ook veranderen. In bijna alle gevallen is zo'n foutje slecht voor de microbe. Die kan dan minder goed groeien dan de microben die geen foutje hebben. Een foutje noemen we een slechte mutatie.
Maar heel soms is het foutje juist géén foutje. De eigenschap wordt dan niet slechter maar beter en kan de microbe dan beter groeien. Of de microbe kan meer eten, sneller bewegen of misschien beter tegen schadelijke stoffen. Dat noemen we een goede mutatie. Deze microbe zal zich voortplanten en op die manier worden de verbeterde eigenschappen doorgegeven aan de volgende generaties.

Dat voortplanten gaat best wel snel. Zeker als de microbe die met het het goede foutje sneller groeit dan de anderen. Eerst is er 1, dan zijn er 2, dan 4, dan 8, dan 16, etc... Elke keer zullen ze zich verdubbelen. Dit gaat niet eindeloos door. Op een gegeven moment zijn er niet genoeg voedingsstoffen in het milieu en neemt de groei af.